Անգլոֆոբիա (հուն. "անգլոս" — անգլիական և "ֆոբոս" — վախ) — նախախնամական, կասկածողական, թշնամական վերաբերմունք ամեն ագլիական բանի նկատմամբ:
Անգլոֆոբիան առաջացել է եվրոպական մայրցամաքային ժողովրդների մոտ որպես անգլիական ղեկավարող շրջանների շահագործող և հաշվենկատ քաղաքականության հակազդում, ինչի միջոցով նրանք ձգտում էին նոր հողեր գրավել և ասիմիլացնել արմատային բնակչությանը: Տեղաբնակ ժողովուրդների լեզվի և կուլտուրայի նկատմամբ անգլիացիների անհարգալից վերաբերմունքը, ռասիզմի և սգրեգացիայի վառ արտահայտվածությունը լուրջ դեր խաղացին, անգլոֆոբիա քաղաքական ֆենոմենի կայացման գործընթացում:
XIX-րդ դարում, անգլոֆոբիան մեծ տարածում ուներ Ռուսաստանում: Հայտնի գրող, իշխան Վ.Ֆ.Օդոեվսկին համարում էր, որ Անգլիայի պատմությունը դաս է այն ժողովրդների համար, որոնք "իրենց հոգին փողով են ծախում" և որ դրա ներկան՝ տխուր է, իսկ փլուզումը՝ անխուսափելի: Պատմաբան, գրող և լրագրող Մ.Պ.Պոգոդինը անվանել է Անգլիական բանկը - Անգլիայի ոսկե սիրտ, ավելացնելով, որ՝. "իսկ ուրիշ սիրտ նա չունի էլ": Մոսկվայի համալսարանի պրոֆեսսոր, գրաքննադատ և գրական պատմաբան Ս.Պ.Շեվիրևը, Անգլիայի մասին ասում էր՝. "Նա, ժողովուրդների առաջ ոչ թե հոգեկան կումիր էր առաջադրում՝ ինչպես մյուսները, այլ ոսկե հորթին և դրա համար երբևե պատասխան է տալու երկնային արդարությանը": "Հայրենական գրառումներ" ամսագրում, ասվում էր, որ բրիտանական գիտնականները և գրողները "գործում են մարմնի, այլ ոչ հոգու օգտին":
Տպագիր մամուլում, Մեծ Բրիտանիան անվանում էին՝. "նենգ Ալբիոն", "փտած Ալբիոն", "ոսկու հավաքատեղի": Կար ընդունված արտահայտություն՝. "անգլուհին աղտոտում է":
"Դարավերջի Ջոն Բուլը" պյեսում, որը տպագրվել է 1898 թվականին Պետերբուրգում, ասվում է՝. "Ոչ մի կերպ չեմ կարողանում համակերպվել նրանց միջազգային քաղաքականության հետ, որը հիմնված է աշխարհի բոլոր այլ ազգերի նկատմամբ ունեցած էգոիզմի, մակկիավելիզմի և անմարդկայնության վրա: Իզուր չէ, որ քաղաքական գործիչները Անգլիաին անվանում են նենգ Ալբիոն":
Ա.Ի.Գուչկովը, ով հետո Պետական Դումայի ներկայացուցիչ էր և Ժամանակավոր կառավարության զինվորական և ծովային նախարար, գիմնազիայի տարիներին երազում էր մեկնել Լոնդոն, որ սպանի Բ.Դիզրաէլիին:
Անգլոֆոբիան, 1918—1932 թվականներին և սառը պատերազմի շրջանում, խորհրդային պրոպագանդայի կարևոր բաղկացուցիչներից մեկն էր:
Ֆրանսիայում Անգլոֆոբիան ունի հին ավանդույթներ և վառ արտահայտված հակագլոբալիստական ուղղություն: Դրա սկիզբը ամրագրվում է Հարյուրամյա պատերազմի սկզբով և Ֆրանսիական հողերից անգլիացիներին քշելով՝ Ժաննա Դ՛Արկի ժամանակաշրջանում: Դա սրացավ 1940 թվականի հուլիսի 3-ին Մեռ էլ-Կաբիրեում կատարվածից հետո, երբ անգլիական նավերը խորտակեցին ողջ ֆրանսիական նավատորմը, սպանելով հազարավոր ծովայինների, մինչ ֆրանսիական ծովակալը մտածում էր Անգլիայի արած առաջարկության վրա: Մի քանի տարի անց, լրագրող Ժան-Էրոլդ Պակին, Վիշիստալում կմիանա յուրայիններին՝ "Անգլիան, Կարթագենին նման պետք է փլուզել" կոչով:
| Այլ ինտերնետ կայքերում այս հոդվածի վերաներկայացման դեպքում, ակտիվ հիպերհղումը դեպի www.psyhelp.am կայքը, պարտադիր է: |
Միհրդատ Ռոստոմի Մադաթյան
