Ինչպես են ղունղունում աղավնիները: Նայելն անգամ թանկ է ու հաճելի, - ասաց մի անգամ բակային շունը, աչքը չկտրելով աղավնիների բնից: - Երևում է նրանք բոլորը ապրում են համաձայնության և խաղաղության մեջ ոչ թե իմ ու կատվի նման:

- Շատ մի փառաբանիր, սիրալիր շուն, - հակաճառեց նրան կատուն՝ նստած բարձր ցանկապատի վրա: - Ավելի լավ է լսիր թե հիմա ինչ է կատարվում հավաբնում:

Այնտեղից բարձր կչկչոց էր լսվում և ընդհարման աղմուկ: Շուտով խելագարի պես բակ դուրս թռավ մի ծեր գզգզված աքաղաղ և մի կողմ փախավ, իր ետևից արյունի հետք թողնելով: Հավաբնից հաղթական "ծուղրուղու" լսվեց:

- Ազատություն: Կեցցե ազատությունը, - գոռացին կեռնեխները, առաջինը տեսնելով թե ինչպես գյուղացին որսաց չարագործ բվին, ով գիշերները անտառի ողջ թռչնային եղբայրությանը վախի մեջ էր պահում:

Շուտով ամբողջ շրջանում տարածվեց այդ ուրախ լուրը, որ բուն որսացվել է և նստած է վանդակի մեջ գյուղացու բակում: Իսկ մարդը, բվին մտածելով էր որսացել: Նրան բակում կախելով որպես խայծ, նա հետաքրքրասեր թռչունների համար թակարդներ էր լարել:

Հատկացված ժամանակին, ավանակը իջավ ջրի մոտ խմելու: Սակայն բադերը լճում այնպես էին կռկռում և թևերով թափ տալիս, որ պղտորել էին լճի ողջ ջուրը:

Չնայած, որ ավանակին տանջում էր անհագ ծարավը, նա չխմեց և մի կողմ քաշվելով սկսեց համբերատար սպասել: Վերջապես բադերը հանգստացան և ափ դուրս գալով հեռացան: Ավանակը նորից մոտեցավ ջրին, սակայն այն դեռ պղտոր էր: Եվ նա նորից գլխիկոր մի կողմ քաշվեց:

Թռչիր այստեղ արագ, - ուրախ գոռաց սերինոսը իր ընկերոջը: - Այստեղ այնպիսի զավեշտալի արարածներ կան:

Ճյուղին նստած, երկու թռչունները հմայված նայում էին հետևյալ տեսարանին՝ հողի մոտ, տերևի վրա գալարվում էին չորս որդեր: Երևի թե նրանք մի ինչ որ բարդ պար էին պարում, կարծես թե թռչնակներին հրավիրելով մասնակից դառնալ իրենց խրախճանքին:

- Մայրիկ, - գոռաց շնչակտուր կապիկը թռչելով բարձր ծառի ճյուղին: - Ինձ հենց նոր էգ առյուծ հանդիպեց: Ինչ գեղեցիկ էր նա:

Մայր կապիկը մի կողմ տարավ իրեն խանգարող ճյուղերը և հայացք գցեց որսի սպասումի մեջ սառած գազանի վրա:

- Նա էգ առյուծ չէ, նա հովազ է, - պարզաբանեց մայրը: - Հապա ուշադիր նայիր նրա մորթու գույներին:

Երկրի վրա չկա ավելի խոշոր կենդանի քան փիղն է: Օժտված լինելով անասելի ուժով, նա տարբերվում է իր բարի բնույթով, չափից դուրս ազնիվ է և արդար:

Փղերն ապրում են խոշոր կլաններով, որտեղ անվերապահորեն իշխում է տարիքով ամենամեծ առաջնորդը: Նա է որոշում ճանապարհը և իր ետևից տանում մնացածներին: Երթը եզրափակում է փորձառու էգ փիղը:

Հատուկ հոգատարությամբ և սիրով են շրջապատված փոքրիկները: Նրանց են հասնում ամենահամեղ արմատներն ու հատապտուղները: Երբ նրանց ճանապարհին գետ է պատահում, հասուն փղերը մտնում են ջուրը և իրենց հզոր մարմիններով ամբարտակ են պատրաստում, որպեսզի հոսանքն ի վար, իրենց փղիկների համար հասանելի լիճ գոյանա:

Արոտավայրում սկսեց երևալ վիշապը: Խոտերի միջով անձայն սողալով նա գաղտագողի մոտենում էր կովին, ով անշտապ խոտ էր արածում: Նա գալարվելով, ամուր-ամուր փաթաթվեց կենդանուն և սկսեց ագահությամբ ծծել նրա կաթը:

Հայտնի է, որ օձերը կաթի մեծ սիրահար են և հեռվից հեռու զգում են դրա հոտը:

Կշտանալով, վիշապը սողալով հեռացավ, իսկ վախեցած կովը, հազիվ էր ոտքերի վրա կանգնում հոգնածությունից:

Խուլ անտառում մի ծեր ճգնավոր էր ապրում: Նա սիրում էր լռություն, մենություն և ընկերություն էր անում անտառային արտույտի հետ: Մի անգամ նրա մոտ հարևան ամրոցից երկու զինակիրներ եկան և խնդրեցին, որ նա օգնի իրենց հիվանդ տիրոջը, ով, չնայած բժիշկների ջանքերի, ժամ ժամի հետ ավելի վատ էր լինում:

Իր ընկեր արտույտի ուղեկցությամբ, ծերունին անմիջապես զինակիրների ետևից ճանապարհ ընկավ, և շուտով նրան ամրոց բերեցին:

Հիվանդի գլխավերևում չորս բժիշկ էին հավաքված: Նրանք անշտապ զրույցի էին բռնված և մերթ ընդ մերթ գլուխներն էին տարուբերում:

Գյուղացու բակում, հաշտ ու համերաշխ, երկար տարիներ ապրում էին երկու տատրակ՝ էգ և որձ: Հոգատար գյուղացին նրանց համար տաշած տախտակներից մի գեղեցիկ տնակ էր պատրաստել, որտեղ թռչուններն իրենց լավ էին զգում վատ եղանակի ժամանակ:

Դա երջանիկ ժամանակներ էր: Որձն անընդհատ հետևում էր իր ընկերուհու ետևից, կիսելով նրա հետ իր վերջին ցորենի հատիկն ու ջրի կումը:

Գարնանը, երբ բազմաձայն թռչունների եղբայրությունը սկսում էր ընտանիքներ կազմել և բույն շինել, էգ տատրակին շատ անգամներ էին ձանձրացնում ամենահաճո առաջարկություններով ուրիշ որձեր: Սակայն նա մերժում էր նրանց, պահպանելով հավատարմությունն իր սիրեցյալին: Իսկ վերջինս, դաժան կռվի էր բռնվում այդ լկտի մրցակիցների հետ, կռվից դուրս գալով բարձր պահած գլխով, չնայած որ երբեմն բավականին ցավ էր տանում:

Ծեր արծիվը վաղուց կորցրել էր տարիների հաշիվը, ապրելով հպարտ մենությունում, անառիկ ժայռերի մեջ: Սակայն նրա ուժերը հատեցին, և նա զգաց, որ իր վերջը մոտ է:

Հզոր կանչով նա իր մոտ կանչեց իր որդիներին, որոնք ապրում էին հարևան լեռան լանջերին: Երբ բոլորը հավաքվեցին, նա ուշադիր զննեց յուրաքանչյուրին և ասաց՝