Ճնճղուկն ուզում էր դառնալ այնպիսին, ինչպիսին սիրամարգն էր: Նրան շատ էր դուր գալիս այդ թռչունի հպարտ քայլքը՝ բարձր պահած գլխով և ահռելի մեծ, անիվի նման պոչով, որով վերջինս քայլելուց ծափ էր տալիս:

- Ես նույնպես ուզում եմ այդպիսին լինել, - ասաց ճնճղուկը, - ես համոզված եմ, որ ուրիշները ինձնով կհիանան:

Նա որքան կարող էր դուրս ձգեց գլուխը, խոր շունչ քաշեց, այնպես, որ նրա նեղ կուրծքը պրկվեց, դուրս ցցեց պոչի փետուրները և փորձեց սիրամարգի պես նրբագեղ քայլել: Երկար նա քայլեց այս ու այն կողմ, և վերջապես զգաց, որ հոգնել է այդ անսովոր կեցվածքից: Վիզը ցավում է, ոտքերը՝ նույնպես, բայց ամենասարսափելին նա էր,

Հավատացյալները ամբոխներով գալիս էին որ Մուհամմեդ մարգարեի խոսքը լսեին: Մի մարդ հատուկ ուշադրությամբ և ակնածանքով էր լսում, անկեղծ աղոթում էր և բաժանվեց մարգարեից միայն այն ժամանակ երբ երեկո իջավ:

Մի րոպե էլ չէր անցել որ նա կրկին սրընթաց վերադարձավ իր նախկին տեղը և կտրատվող ձայնով աղաղակեց՝ "Օ, Տեր: Այսօր առավոտյան ես ուղտով եկա, որ Քեզ՝ Աստծո մարգարեին լսեմ: Իսկ հիմա ուղտն այնտեղ չի, որտեղ թողել էի: Նա ոչ մի տեղ չկա: Ես խոնարհ էի քեզ, ուշադրությամբ ընկալում էի քո ամեն մի խոսքը և հավատում էի Աստծո ամենակարողությանը:

Մոլլան իր բարձր տեղից քարոզում էր՝ "Երանելի են նրանք ովքեր ապրում են աղքատության մեջ: Ով այստեղ, երկրի վրա մերկ է բազեի նման, այն պատճառով, որ հագուստ գնելու համար գումար չունի, այն աշխարհում ամենաթանկարժեք գործվածքներից զգեստներ է հագնելու": Այս ասելով նա դիմեց մի աղքատի, ով ցնցոտիներ էր հագած և սոված հայացքը հառել էր նրա վրա՝ "Դու, թանկագին ընկեր, իմ հարևան: Ասում եմ քեզ, այն աշխարհում այնպիսի գործվածքներից զգեստներ կհագնես, որպիսիքին կյանքիդ ընթացքում չես էլ դիպչել, և այնպիսի

Մի անգամ Ավիցենաի մոտ եկավ մի աշակերտ, ով նրան շատ էր մեծարում և ասաց՝ "Մեծարգո պարոն: Դու մեր բոլոր գիտնականներից ամենաիմաստունն ես: Դու փիլիսոփա ես, պոետ, աստղագուշակ և շատ ավելի շատ գիտես, քա պահանջում է գիտությունը: Ինչու՞ Դու չես ձգտում մարգարե դառնալ: Ես համոզված եմ, որ հազար ու հազար մարդիկ կգան քո հետևից և կլսեն Քեզ: Մտածիր միայն, Մուհամմեդը միայն ուղտապան էր, նա գիտություններից տեղյակ չէր, սակայն նրա խոսքը հասնում էր յուրաքանչյուրի սրտին և լսվեց միլիոնավոր մարդկանց կողմից": "Առիթի դեպքում ես Քեզ կբացատրեմ, - պատասխանեց Ավիցենան, - միայն համբերություն ունեցիր":

Շատ ցուրտ ձմեռ սկսեց: Այդպիսի ցրտեր չէին կարողանում հիշել նույնիսկ ծերունիները: Ավիցենան հիվանդ պառկած էր անկողնում: Նույն սենյակում պառկած էր նաև այն նույն աշակերտը, ով նրան հարց էր տվել ժամանակին:

Մի գիտնական, ով հռչակվել էր իր գիտելիքներով և հոյակապ երկար մորուքով, քայլում էր Շիրազի նրբանցքներով: Խորասուզված իր մտքերի մեջ նա անցնում էր ջուր վաճառողների ամբոխի կողքով, որոնք էլ ծիծաղում էին նրա վրա:

Նրանցից ամենաքաջը մոտեցավ գիտնականին և ցածր խոնարհվելով ասաց՝

- Մեծ Վարպետ, մենք ընկերոջս հետ գրազ ենք եկել: Ասա մեզ խնդրում եմ, թե որտեղ է գտնվում քո մորուքը երբ դու գիշերը քնում ես՝ վերմակի տա՞կ, թե՞ վերմակի վրա:

Գիտնականը ցնցվեց, կտրվելով իր մտքերից, զարմացած նայեց, սակայն բարյացակամորեն պատասխանեց՝

Մի անգամ ընկերը հարցրեց մոլլային, այն բանից հետո երբ լսեց նրա պատանու նման ոգևորված քարոզը՝

- Մոլլա, հարգարժան, քանի՞ տարեկան ես:

Մոլլան նայեց երիտասարդին և պատասխանեց՝

- Ես ավելի շատ եմ ապրել, քան Դու վերնաշապիկ ես չորացրել արևին: Իմ տարիքը գաղտնիք չէ՝ ես քառասուն տարեկան եմ:

Անցավ մոտ քսան տարի, և երկու ընկերները կրկին հանդիպեցին: Մոլլան արդեն ալեհեր էր, իսկ նրա մորուքի վրա կարծես թե ալյուր շաղ տված լինեին:

- Մոլլա, հարգարժան, ինչ վաղուց ես Քեզ չեմ տեսել: Հիմա՞ արդեն քանի տարեկան ես, - հարցրեց ընկերը:

Մի կին հուզված եկավ գխազի՝ շրջանային դատավորի մոտ, և սկսեց բողոքել, որ մի օտար տղամարդ համբուրել է նրան՝ հակառակ իր կամքի: Նա գոռում էր՝

- Ես Ձեզանից արդարություն եմ պահանջում: Ես չեմ հանգստանա, մինչև Դուք չպատժեք չարագործին: Ես Ձեզանից պահանջում եմ, դա իմ իրավունքն է:

Ամբողջ այդ ընթացքում նա գետնին էր խփում իր փոքրիկ ոտքը և հայացքով մոխրացնում դատավորին: Դատավորն իմաստուն մարդ էր: Նա երկար մտածեց և վերջապես ընթերցեց դատարանի որոշումը՝

Մի անգամ դերվիշը, ում համար ինքնահրաժարումը՝ ուրախություն էր, իսկ դրախտը՝ հույս, հանդիպեց մի ազնվազարմ իշխանի: Վերջինիս հարստությունը գերազանցում էր այն ամենին, ինչ դերվիշը երբևե տեսել էր: Իշխանի հանգստի համար նախատեսված վրանը տեղավորված էր քաղաքից դուրս: Այն պատրաստված էր թանկարժեք գործվածքներից, և նույնիսկ մեխերը, որով այն ամրացված էր գետնին՝ մաքուր ոսկուց էին:

Դերվիշը, ով միշտ և ամենուր ասկետիզմ էր քարոզում, իշխանի վրա խոսքերի տարափ տեղաց, ասելով այն մասին, թե որքան աննշան է երկրային հարստությունը, որքան ունայն են վրանի ոսկյա մեխերը, որքան ապարդյուն են մարդկային աշխատանքն ու ջանասիրությունը: Եվ այդ ամենի փոխարեն որքան հոյակապ են սուրբ վայրերը: Ինքնահրաժարումը՝ բարձրագույն երջանկությունն է

Մի անգամ մոլլան, նավակի հպարտ տերը, հրավիրեց իր գյուղի դպրոցի ուսուցչին իր հետ զբոսնելու Կասպից ծովով: Դպրոցի ուսուցիչը հարմարավետ ձգվեց նավակի մեջ՝ ծածկի տակ և հարցրեց մոլլային՝

- Ի՞նչ ես կարծում, ի՞նչ եղանակ կանի այսօր:

Մոլլան որոշեց, թե որ կողմից է քամին փչում, նայեց արևին, խոժոռվեց և ասաց՝

Մի աստվածավախ մարդ ծունկի էր իջել մեչետում և կլանված աղոթում էր: Իսկ մի ուրիշ հավատացյալի աչքին ընկան նրա հոյակապ գործած կոշիկները՝ վեր ցցված քթերով: Նա արդեն պատկերացրեց իրեն, թե որքան լավ կլիներ, որ ինքն էլ այդպիսի կոշիկներ ունենար:

Մտքից մինչև գործ արվող քայլը հաճախ ավելի կարճ է լինում, քան մտածում են սովորաբար: Նա մոտեցավ աղոթողին և շշնջաց նրա ականջին՝

- Դու հո գիտես, որ աղոթքը Աստծո ականջին չի հասնում եթե Դու աղոթում ես կոշիկներով:

Հավատացյալը ընդհատեց իր աղոթքը և ի պատասխան նույնպես կամաց շշնջաց՝