Արևելքի մեծ բժիշկ Ավիցենտան (980-1037 թ.թ.) գրել է, որ՝. «Մելանքոլիան - բնական ճանապարհից կարծիքների շեղումն է դեպի վախի և փչացման խանգարումները: Մելանքոլիան որոշվում է ելնելով չափազանց մտածկոտությունից, մշտական գայթակղություններից, ինչ-որ մի բանի, կամ հողի վրա սևեռված հայացքից: Նրա մասին է նաև հուշում դեմքի տխուր արտահայտությունը, անքնությունն ու մտածկոտությունը»:
11-րդ դարում Կոնստանտին Աֆրիկացին գրել է «Մելանքոլիայի մասին» տրակտատը,
որում եղած տվյալները բանաքաղ է արել արաբական և հռոմեական աղբյուրներից: Նա սահմանել է մելանքոլիան ինչպես վիճակ, որի ժամանակ մարդը հավատում է միայն անբարենպաստ իրավիճակների գալուն: Ըստ նրա, հիվանդության պատճառը այն է, որ սև մաղձի գոլորշիները բարձրանում են դեպի ուղեղ, մթագնելով գիտակցությունը: Այսպիսի շեղվածությունը ձևավորվում է ոչ բոլորի մոտ, այլ միայն այն անձանց, որոնք դրա նկատմամբ ունեն հատուկ տրամադրվածություն:
Էնագի Պոնտիակի (346-399 թ.թ.) և Իոհան Կասսիանի (360-435 թ.թ.) մոտ նկարագրված է անմարդաբնակ վայրերում բնակություն հաստատած ճգնավորների մոտ առաջացած մաքուր, անպատճառ մելանքոլիան: Այդ միայնակ մարդկանց մելանքոլիան համակում էր կեսօրին, այդ պատճառով էլ նրան կոչում էին «կեսօրի սատանա»: Այդ մելանքոլիայի հիմնական ախտանիշը՝ asedia-ն է (ալարկոտություն, թուլություն), որը միջնադարում մելանքոլիա հասկացության հոմանիշն էր: asedia-ի տիրապետության տակ եղած կրոնավորը, անհաղթահարելի ցանկություն էր ունենում հեռանալ ճգնարանից և իր առողջացումը փնտրել ինչ-որ ուրիշ տեղում: Նա անընդհատ համառորեն շուրջն է նայում, իրեն տեսակցության եկող ինչ-որ մեկին տեսնելու հույսով: Իր թախծալի անհանգստության մեջ նա մշտապես գտնվում էր կամ ապատիայի մեջ ընկնելու, կամ էլ մոլագարի պես փախչելու վտանգի տակ: asedia –ն, որը ճգնավորների համար հանդիսանում էր «համատարած աղետ, որն դիվահարության է հասնում կեսօրին», սովորաբար կապում են 90-րդ սաղմոսի հետ: Նա անդամալուծում է ուշադրության կենտրոնացման և աղոթելու ունակությունները: Էնագրի Պոնտիակը իր եղբայրակիցներին քարոզել է չտրվել մելանքոլիային և չթողնել իրենց վայրերը:
Վերածննդի դարաշրջանի բժիշկ Ժան Ֆրանսուա Ֆերնելը (1497-1558թ.թ.) անվանում էր մելանքոլիան՝ խելագարություն առանց տենդի: Նա լինում է «ուղեղի հյուծվածության և վերջինիս հիմնական ունակությունների թուլացման» հետևանքով: Մելանքոլիան դա վիճակ է, երբ «հիվանդները և մտածում և խոսում և գործում են աբսուրդ, բանականությունն և տրամաբանությունը երկար ժամանակով անջատված են և այդ ամենը համեմվում է վախով և թախիծով»: «Սկսնակ» մելանքոլիկները թուլացած են, ճնշված, «թույլ են հոգով, իրենց նկատմամբ անտարբեր են, համարում են, որ կյանքը՝ ծանրություն է և վախեցնում են նրանից հեռանալու մտքերով»: Երբ հիվանդությունը զարգանում է, ապա «հոգով և բանականությամբ խանգարված և թափթփված, նրանք շատ բան են պատկերացնում, և այդ բոլորը մեծամասամբ մռայլ է: Ուրիշները համարում են, որ չպետք է այլևս ոչ մեկի հետ խոսեն, և պետք է իրենց ողջ կյանքը անց կացնեն լռության մեջ: Նրանք խուսափում են հասարակությունից և մարդկանց ուշադրությունից, շատերը մենություն են փնտրում, որն էլ քշում է նրանց թափառելու գերեզմանների և դամբարանների մեջ, վայրի քարանձավներում»:
Առաջին պրոտոհոգեբույժ անգլիացի Տ.Բրայտը (1550-1615թ.թ.), 1586թ-ին Անգլիայում հրատարակեց առաջին հոգեբուժության մասին ձեռնարկը: Այդ գիրքը բաղկացած էր 41 գլուխներից, ամբողջովին նվիրված էր դեպրեսսիային և կոչվում էր՝ «Տրակտատ մելանքոլիայի մասին»: Որոշ հետազոտողների կարծիքով Բրայտը սերտ բարեկամական կապերով կապված էր Շեքսպիրի հետ, ընդորում քննարկելով և համեմատելով Բրայտի և Շեքսպիրի աշխատությունները կարելի է ենթադրել, որ Շեքսպիրը լավ ծանոթ էր այդ աշխատության հետ:
Անգլիայում մելանքոլիան ստացավ ուրիշ անվանում՝ «Ելիզավետինական հիվանդություն»: Սկսած 1621 թ-ին Ռոբերտ Բերտոնի գրած «Մելանքոլիայի անատոմիան» հռչակավոր տրակտատից, որը բարձր էր գնահատել Ֆրիդրիխ Էնգելսը: Որպես հոգեկան հիվանդություն, մելանքոլիայի նկարագրությունը լրացվում է սոցիալ-հոգեբանական բացատրություններով, որոնք ընդգծում են այնպիսի գործոններ, ինչպիսին են միայնությունը, վախը, աղքատությունը, անպատասխան սերը, չաափազանց կրոնապաշտությունը և այլն: Հետաքրքրաշարժ են Բերտոնի հետևյալ տողերը՝. «Ես գրում եմ մելանքոլիայի մասին որպեսզի խուսափեմ մելանքոլիաից: Մելանքոլիան չունի ավելի մեծ պատճառ քան անբանությունը և չկա ավելի լավ միջոց նրա դեմ քան զբաղվածությունը»:
Միջնադարի համար բնորոշ է այն, որ բոլոր զգացողությունները բաժանվում են երկու մասի՝ արատների և առաքինությունների: Լատինական desperatio բառը (հուսահատություն) նշանակում էր ոչ միայն հոգեկան վիճակ, այլև արատ, մեղավոր կասկած Աստվածային բարեգթության նկատմամբ: Այս նույն դասին կարելի է դասել արդեն հիշատակված asedia բառը, որը նշանակում է ապատիա, հոգեկան ալարկոտություն, անտարբերություն: Հաճախ asedia բառի փոխարեն օգտագործում էին tristitia (թախիծ) բառը: 18-րդ դարում այս վիճակները սկսեցին կապակցել մաղձի ֆիզիկական լցվածության հետ և հետզհետե asedia բառը դուրս մղեց Հիպոկրատյան մելանքոլիային և սկսեց օգտագործվել նաև թախծի իմաստով: Այսպիսով միջնադարյան միտքը ապատիայի մեջ տեսնում էր նաև տրամադրության անկայունություն (լաբիլություն) և’ ինչպես արատ, և’ ինչպես հիվանդություն, իսկ հաճախ երկուսն էլ միասին:
Մոտավորապես նույնպիսին է նաև ֆրանսիական ennui բառի ճակատագիրը: Ի սկզբանե դա asedia բառի ածանցավորն էր, բայց արդեն Պասկալը համարում էր, որ լաբիլությունը, թախիծը և տագնապը, չնայած որ տանջալի, բայց մարդու նորմալ վիճակներ են: Արդեն 17-րդ դարում ennui բառով բնորոշում էին ապրումների մի լայն շրջան՝ տագնապ, ճնշվածություն, տրտմություն, թախիծ, տաղտկություն, հոգնածություն, հիասթափություն: 18-րդ դարում անգլիական զգացմունքների բառարանում հայտնվում են bore, boredom (թախիծ, տաղտկություն), splee (դառնամաղձություն) բառերը: Փոխվում են ժամանակները, փոխվում են և բարքերը՝ թախիծը և տրտմությունը դառնում են գեղեցիկ և մոդայիկ: 19-րդ դարի սկզբի ռոմանտիկները արդեն անմիտ են դառնում առանց «համաշխարհային թախծի» զգացողության: Այն ինչը ժամանակին մահացու մեղք էր համարվում և արժանանում էր հասարակության պարսավանքին, վեր է ածվում, ինչպես նկատել է Օ.Խակսլին, սկզբից հիվանդության, իսկ հետո նուրբ լիրիկական զգացողության, որն էլ դառնում է ժամանակակից գրականության ստեղծագործություններից շատերի հեղինակների համար ոգեշնչման աղբյուր: