Ագրիզոոֆոբիա (agrizoophobia) - վայրի կենդանիներից վախը նկարագրելու համար՝ ընդհանուր տերմին է:
Ագրիզոոֆոբիայով տառապում են շատերը, հատկապես նրանք, ովքեր ծնվել և մեծացել են քաղաքում և վայրի բնության մասին պատկերացում սկսել են կազմել ամենատարբեր ծրագրերի, գեղարվեստական և փաստավավերագրական ֆիլմերի միջոցով:
Ագրիզոոֆոբիան ամենատարածված ֆոբիաներից մեկն է:
Ալեկտորոֆոբիա (alektorophobia) - կպչուն վախ հավերից և այլ թռչուններից: Ալեկտորոֆոբիայով տառապող մարդիք վախենում են ոչ միայն կենդանի հավերից, այլ նաև նրա որոշակի դետալներից՝ փետուրներից, ձվերից և այլ մարմնի մասերից:
Ալեկտորոֆոբիան որոշվում է, որպես իռռացիոնալ վախ, որը իրական է հանդիսանում և ավելի լայն տարածում ունի, քան կարծում ենք:
Ակարոֆոբիա (լատիներեն acarus — տիզ, հունարեն phobos — վախ), հայտնի է նաև որպես սկաբիոֆոբիա: Աննորմալ, իռացիոնալ վախ մանր միջատներից և տզերից: Կպչուն վախ - վախ քոսով հիվանդանալուց: Նկատվում է կպչուն վիճակների նևրոզի ժամանակ:
Միջատի տեսքից արդեն, ակարոֆոբի մոտ սկսում է ուժեղ քոր, ինչը բերում է մաշկի տեղային վնասվածքի և դրա հետագա բարդացման:
Այլուրոֆոբիա (անգլերեն ailurophobia կամ elurophobia, հունարեն αἴλουρος ( aílouros ) - կատու և φόβος - ֆոբիա): Հայտնի է նաև որպես ֆելինոֆոբիա (felinophobia), գալեոֆոբիա, գատոֆոբիա (gatophobia, իսպաներեն gata – կատու) - կպչուն վախ կատուներից:
Ի տարբերություն շների, որոնք սոցիալական շփումների կարիք ունեն և ջանում են իրենց զգալ որպես սոցիումի մաս,
Ապիֆոբիա (apiphobia) - (լատիներեն՝ apis - մեղու, հունարեն՝ φόβος - վախ), հայտնի է նաև որպես մելիսսոֆոբիա (melissophobia, երբեմն գրում են քերականական սխալով՝ melissaphobia) և սպեկսոֆոբիա (spheksophobia): Կպչուն իռացիոնալ վախ է մեղուներից, կրետներից կամ նրանց խայթոցներից:
Այս վախը կարող է զարգանալ տարբեր կերպով: Նրան համարում են իռացիոնալ, քանի որ մեղուները բացառապես հազվադեպ են խայթում՝ ինքնապաշտպանության համար:
Արախնոֆոբիա (հունարեն՝ ἀράχνη - սարդ և φόβος - վախ) — վախ հատվածոտանիներից (առավելապես սարդանմաններից), դասվում է տարածված ֆոբիաների շարքին: Ընդ որում, որոշ մարդկանց մոտ կարող է ավելի մեծ վախ առաջացնել ոչ թե հենց սարդը, այլ սարդի պատկերը:
Ամեն երրորդ կինը և ամեն հինգերորդ տղամարդը տառապում են արախնոֆոբիայով:
Բակտերիոֆոբիա (հունարեն՝ βακτήριον - փայտիկ և φόβος - վախ) — մանրեներով վարակվելու վախ, նաև անվանվում է միկրոբիոֆոբիա, միկրոֆոբիա, բացիլլոֆոբիա։
Բակտերիոֆոբիան հանդիսանում է կլինիկական ֆոբիա, որով տառապում են մարդիք, ովքեր ունեն մանրեներից և միկրոօրգանիզմներից պարալիզացնող վախի փորձ:
Բատրախոֆոբիա, բուֆանոֆոբիա (լատիներեն՝ bufo - «դոդոշ» և հունարեն՝ φόβος - վախ) - վախ գորտերից և դոդոշներից: Այս ֆոբիան ավելի հաճախ հանդիպում է երեխաների մոտ, սակայն այժմ արդեն, երբեմն հանդիպում է ավելի հասուն տարիքում նույնպես: Մարդուն, ով տառապում են բատրախոֆոբիայով, թվում է, որ գորտը կամ դոդոշը այնքան կմեծանա, որ ի վերջո կկարողանա ուտել իրեն:
Բատրախոֆոբիայով տառապողները, տեսնելով գորտին կամ դոդոշին, սրտխառնոց և տագնապ են զգում:
Բլատտոֆոբիա (լատիներեն՝ blattoptera կամ blattodea – խավարասեր) — վախ խավարասերներից:
Խավարասերները՝ մեր մոլորակի ամենահին բնակիչներից են: Նրանք ունեն 300 միլիոն տարուց ավելի պատմություն: Այս դիմացկուն միջատները կարողացել են դիմակայել և շարունակել պաշտպանել իրենց գոյությունը՝ ի տարբերություն երկրի երեսից վերացած կենդանի և բուսական աշխարհի այլ ներկայացուցիչների:
Բլեննոֆոբիա (blennophobia), միկսոֆոբիա (myxophobia) – վախ լորձից: Մեզանից շատերը զզվում և խուսափում են լորձից և լորձնոտներից՝ երբ դա ընդհանրապես հնարավոր է լինում: Սակայն կան մարդիք, ում համար լորձը վախի և տագնապի առարկա է՝ լորձը նրանց մոտ սարսափ է առաջացնում:
Լորձը՝ բազմաբջիջ օրգանիզմներում, բջիջների արտազատության արդյունքն է: Խխունջները, լորձնոտները և այլ անողնաշարներ արտադրում են լորձ, ինչը բացի պաշտպանական ֆունկցիայից (որպես քսանյութ և որպես գիշատիչներից պաշտպանվելու միջոց՝ տհաճ համի պատճառով),
Զեմմիֆոբիա (zemmiphobia) բառացի նշանակում է՝ վախ «մեծ հողափորից»: Բնականաբար հարց է առաջանում՝ ի՞նչ բան է «մեծ հողափորը»:
Կա կարծիք, որ «մեծ հողափորները» տկլոր առնետների ցեղատեսակի ներկայացուցիչներ են, որոնք իրենց պահում են խլուրդների պես և նման են նրանց: Նրանք ապրում են Աֆրիկայի որոշ մասերում և ունեն մեծ, ուռուցիկ առջևի ատամներ, որոնցով էլ նրանք թունելներ են փորում: Ասվում է, որ այս առնետները ապրում են հողի տակ՝ 80-ից 300 անդամ ունեցող ընտանիքներով:
Լյութրաֆոբիա (lutraphobia) - վախ ջրասամույրներից: Ջրասամույրը՝ փոքրիկ բարի արարած է: Ջրի մեջ, ջրասամույրի խաղը դիտելը, թե ինչպես է նա գլուխը ջրից դուրս հանում, կարող է շատ զվարճալի լինել: Համենայն դեպս, ինչ որ բան մարդկանց և ջրասամույրների մեջ չի ստացվում: Ջրասամույրները ունեն որոշակի վարքի մոդելներ, որոնք կարող են մարդկանց մոտ զզվանք առաջացնել: Եթե մարդը վախենում է ջրասամույրից, ապա դա նշանակում է, որ նա տառապում է լյութրաֆոբիայով:
Պարզվում է, որ այս փափկամազ արարածներից զգուշանալու լուրջ պատճառներ կան:
Կինոֆոբիա (հին հունարեն κυν - շուն և φόβος - վախ) - հոգեկան խանգարում, ֆոբիա (իռռացիոնալ վախ), որի առարկան հանդիսանում են շները: Հոգեբուժության պրակտիկայում, կինոֆոբիայի դասին է ընդունված դասել առանձին, կոպիտ ասած՝ ֆոբիաներ՝ վախը կծելուց (ադակտոֆոբիա) և կատաղությամբ վարակվելուց վախը (ռաբիեֆոբիան): Կինոֆոբիան, որպես օրենք արտահայտվում է մի ուրիշ հոգեկան խանգարման շրջանակներում՝ կարող է հանդիպել շիզոֆրենիայի ժամանակ (այս դեպքում հաճախ համակցվում է սենսոպատիաների, ալգիաների, իպոխոնդրիկ կառուցումների հետ), դեպրեսիայի ժամանակ և ավելի հաճախ նեվրոտիկ խանգարումների կառուցվածքում
Օֆիդիոֆոբիան (Ophidiophobia) կամ Օֆիֆոբիան (ophiophobia)՝ կոնկրետ ֆոբիայի հատուկ տիպ է - իռացիոնալ վախ օձերից: Այս բառը առաջացել է հունարեն «ophis» (oφις) - օձ և «ֆոբիա» (φοβία) - վախ բառերից: Օձերից վախը հանդիսանում է ավելի ընդհանուր ֆոբիայի՝ հերպետոֆոբիայի (herpetophobia) ենթաբաժին, ինչը նշանակում է վախ սողուններից:
Այս ֆոբիայի ախտորոշման ժամանակ, սկզբից պետք է առանձնացնել այն մարդկանց, ովքեր չեն սիրում օձերին, զգուշանում են դրանց թույնից և նրանցից բխող վտանգներից իրականության սահմաններում:
Սպեկտրոֆոբիա (լատ. spectrum - տեսիլք, պատկերացում + ֆոբիա), Էյզօպտրոֆոբիա (հուն. eisoptron - հայելի + ֆոբիա)՝ կպչուն վախ – վախ հայելիներից:
Այս վախը զգում են հայելիների առջև՝ իռացիոնալ, աննորմալ և մշտական վախ է: Այս վախով տառապողները անտեղի անհանգստություն են զգում նույնիսկ այն դեպքում, երբ նրանք հասկանում են, որ իրենց վախը իռացիոնալ է: Քանի որ նրանց վախը հաճախ հիմնված է սնոտիապաշտության վրա՝ նրանք տագնապում են, որ կոտրված հայելին անհաջողություն կբերի կամ որ հայելու մեջ նայելով,
Աէրոֆոբիա (լատ. Aerophobia) կամ ավիաֆոբիա — վախ թռիչքներից և թռչող ապպարատներից:
Աէրոֆոբիան կարող է լինել ինչպես առանձին ֆոբիա, այնպես էլ ուրիշ ֆոբիայի, օրինակ՝ կլաուստրաֆոբիայի (փակ տարածություններից վախ) կամ ակրոֆոբիայի (բարձրության վախ) վկայություն և ցուցիչ: Աէրոֆոբիան, առաջին հերթին ոչ թե հիվանդություն է, այլ ախտանիշ:
Ակուստիկոֆոբիա (հունարեն akustikos — լսողական, φόβος — վախ) – վախ բարձր ձայներից, աղմուկից: Հայտնի է նաև ինչպես ֆոնոֆոբիա (phonophobia) և լիգյուրոֆոբիա (ligyrophobia). Այս տերմինը օգտագործում են նաև ձայնից, կամ սեփական ձայնից վախը նկարագրելու համար:
Ակուստիկոֆոբիա ունենալը դեռ չի նշանակում, որ կամայական աղմուկ պետք է բերի տագնապալի վիճակների: Ակուստիկոֆոբիա, նշանակում է վախ բարձր և հանկարծակի ձայներից:
Անգլոֆոբիա (հուն. «անգլոս» — անգլիական և «ֆոբոս» — վախ) — նախախնամական, կասկածողական, թշնամական վերաբերմունք ամեն ագլիական բանի նկատմամբ:
Անգլոֆոբիան առաջացել է եվրոպական մայրցամաքային ժողովրդների մոտ որպես անգլիական ղեկավարող շրջանների շահագործող և հաշվենկատ քաղաքականության հակազդում,
Դիսմորֆոֆոբիա (Morselli E., 1886; δυσ — խանգարում, μορφη — դեմք, արտաքին, φοβοσ — վախ; հուն., նույնպես հայտնի է ինչպես դիսմորֆոբիա և երբեմն հիշատակվում է որպես մարմնային դիսմորֆիա, մարմնային դիսմորֆիկ խանգարում և ուղղակի դիսմորֆիա, անգլերեն՝ body dysmorphic disorder (BDD))— Հոգեկան խանգարում է, որի ժամանակ մարդը չափից ավելի անհանգստացած և զբաղված է իր մարմնի աննշան դեֆեկտով կամ առանձնահատկությունով: Սովորաբար դա սկսվում է երիտասարդ կամ դեռահաս հասակում: Կանանց և տղամարդկանց մոտ՝ հանդիպելու հաճախականությունը նույնն է:
Հեկսակոսիոյհեկսեկոնտահեկսաֆոբիա (հուն: hexakosioi hexekonta hex - 666) - վախ 666 թվից:
Այս հիվանդության նոպան նկարագրված է Ֆուտուրմանի «The Honking» սերիալի էպիզոդներից մեկում: Այնտեղ Բենդերը վախենում է «0101100101» (10100110102 = 66610) թվի հայելային արտացոլումից:
«Այստեղ է իմաստությունը: Ով խելք ունի՝ կհաշվի գազանի թիվը, քանզի այդ թիվը մարդկային է; նրա թիվն է վեց հարյուր վացունվեց» — սուրբ Հովհաննես Առաքյալ, Հայտնություն 13:18, 15:2
