Պսիխոանալիզը՝ խոստովանություն է, առանց մեղքերի թողության:

Գիլբերտ Կիտ Չեստերտոն

ԱՄՆ-ում և նույնիսկ ՌԴ-ում ամեն նորմալ, և ոչ այնքան նորմալ մարդ, ունի իր անձնական հոգեթերապևտը: ՀՀ-ում նույնիսկ բավականին ապահովված մարդիկ իրենց դեպրեսսիայի հետ պայքարում են մենակ: Ցավոք սրտի մեզ մոտ հոգեթերապիայի ինստիտուտը գործում է միայն Երևանում, և նույնիսկ այստեղ, լավ մասնագետի մոտ բուժվելու համար մեծ գումարներ են պետք: Բանը միայն գումարները չեն՝ հիշենք խորհրդային ժամանակաշրջանը: Այն ժամանակ նման այցի հետևանքները իրենց սպասել չէին տալիս և բավականին կոնկրետ տեսք էին ընդունում: Ընդ որում, այս դեպքում ախտորոշումը կարևոր չէր, այլ կարևոր էր այցելության փաստը: Իակ եթե արդեն դրված էր հոգեբուժական ախտորոշում…

Ավելին …

Այս միջոցը շատ օգտավետ կարող է լինել այն մարդկանց համար, ովքեր տառապում են սեզոնային դեպրեսսիաներից, որոնք բժշկության մեջ ստացել են ՍԱԽ - սեզոնային աֆֆեկտիվ խանգարումներ անվանումը: Սեզոնային աֆֆեկտիվ խանգարումների նախանշաններն ավելի հաճախ նկատվում են այն ժամանակ, երբ մեր օրգանիզմը զգում է արևի պակաս՝ սովորաբար աշուն – ձմեռ ժամանակահատվածում:

Ըստ վիճակագրության, իրենց տրամադրության վրա եղանակի փոփոխության ազդեցությունը զգում են բնակչության բավականին մեծ տոկոսը՝ 30-40%, սակայն դա դեպրեսսիվ խանգարման ձև է ընդունում միայն 5-10%-ի մոտ: Հիվանդանալու հավանականությունը մեծանում է, որքան շարժվում ենք դեպի հյուսիսային լայնությունները: Այսպես՝ ԱՄՆ-ի հարավային նահանգներում սեզոնային աֆֆեկտիվ խանգարումների ենթակա է բնակչության 1-2%-ը, իսկ հյուսիսային նահանգներում, այդ տոկոսը աճում է մինչև 10%:

Ավելին …

Սովաբուժությունը դեպրեսիայի բուժման արմատական ձևերից մեկն է: Խորհրդային հոգեբուժության մեջ կար սովաբուժության հատուկ մեթոդիկա, որը մշակված էր դեպրեսսիայի բուժման համար: Որոշ հոգեբուժարաններում, դեպրեսսիայով տառապող մարդիկ, 2-3 շաբաթվա ընթացքում, բժիշկների հսկողության տակ անցնելով սովաբուժության լրիվ կուրսը, բացարձակ առողջանում էին: Այս բուժման ձևը հատուկ համակրանք է վայելում կանանց մոտ, որովհետև բացի դեպրեսիայից բուժվելուց դա նաև օգնում է ազատվել ավելորդ քաշից: Սովաբուժության ընթացքում տեղի են ունենում հզոր մաքրման պրոցեսներ՝ ոչ միայն մարմնային մակարդակում, այլ նաև մյուս համակարգերում:

Ավելին …

Եթե չես վազում երբ առողջ ես, կվազես երբ հիվանդանաս:

Հորացիոս

Համոզվածությամբ կարելի է պնդել, որ այս կամ այն չափի ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը օգնում է բոլորին, ցանկացած դեպրեսիաների դեպքում (անկախ ծանրությունից): Այս համոզմունքին կարելի է նայել երկու տեսանկյունից՝ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունը իրոք ուժ է տալիս, սակայն որտեղից ուժեր գտնել ֆիզիկական վարժություններով զբաղվելու համար: Երբ հոգին դատարկ է և սառը, իսկ դրսում մութ է և -20 աստիճան ջերմություն, չափազանց դժվար է դուրս գալ տաք վերմակի տակից, կանգնել սառցե ջերմաստիճանի հատակին, հագնել սպորտային կոշիկները և դուրս գալ վազելու:

Ավելին …

Կիսած ուրախությունը՝ երկու ուրախություն է, կիսած տխրությունը՝ կես տխրություն:

Ռուսական ասացվածք

Չափազանց կարևոր է, որ հիվանդի կողքին լինի մոտ մարդ, որը կհասկանա և կընդունի նրան ոչ միայն հանգստի և հորմոնիայի վիճակում, այլ նաև դեպրեսսիվ վիճակում: Դեպրեսսիան շատ կտրուկ փոխում է անձի նկարագիրը, և այդ փոփոխությունները ազդում են փաստացիորեն բոլոր սֆերաների վրա:

Հաճախ մտերիմների համար դժվար է լինում ընդունել այս փաստը: Ցավոք սրտի ոչ բոլորն են գիտակցում, որ դեպրեսսիան ոչ թե թուլակամություն է, այլ հիվանդություն: Բայց և այնպես հասարակության մոտեցումը դեպրեսսիային փոխվում է և այն մարդու վրա, ով տառապում է դեպրեսսիայով այլևս միանշանակորեն չի դրվում հոգեկան հիվանդի (գժի) խարան: Դատարկության և անիմաստության ժամանակաշրջանում շատ կարևոր է աջակցումը և սատարումը՝ ջերմ խոսքը, հասկացող հայացքը, ամուր ձեռքը, ժամանակին ունեցած հենարանը կամ էլ թևքը, որի մեջ կարելի է լաց լինել:

Ավելին …

Դեպրեսսիայի մասին կարելի է շատ երկար խոսել, կարելի է լռել: Կարևոր չէ: Ոչինչ չի փոխվի, մինչև հիվանդը չսկսի գործել: Այս էջում փորձել ենք հավաքել այն ամենը, ինչը կօգնի դեպրեսսիայի կպչուն ցանցի մեջ ընկած հիվանդին: Այս գլուխը հավաքվել է կտոր կտոր ամիսների ընթացքում: Այստեղ պարունակվում է տասնյակ գրքերից, հարյուրավոր նամակներից և հազարավոր անգլալեզու և ռուսալեզու հոդվածներից քաղված ինֆորմացիա: Եվ ամենակարևորը՝ սա վերցված է ԿՅԱՆՔԻՑ, այն մարդկանց փորձից, որոնք պայքարել են դեպրեսսիայի դեմ և հաղթանակ տարել:

Ամեն անձնավորություն իր աշխարհայացքի, աշխարհընկալման և հոգեբանական պատկերի մեջ տարբեր է, այդ պատճառով էլ այն, ինչը որևէ մեկի համար անօգտակար է եղել, մի ուրիշի համար կարող է պանացեա դառնալ: Այնպես որ պետք է փորձել: Ուրիշ ճանապարհ չկա: Թեորիան առանց պրակտիկայի անիմաստ է: Պետք է գործել, չնայած որ կան շատ ԲԱՅՑ-եր՝

Ավելին …

Չնայած, որ գոյություն ունեն բազում ոչ ավանդական մեթոդներ, որոնք օգնում են թեթևացնել դեպրեսիայի մեջ գտնվող մարդու վիճակը, հիմնական մեթոդները երկուսն են: Դա հակադեպրեսանտներն են և հոգեթերապիան: Ինչ՞ն է ավելի արդյունավետ՝ հոգեթերապիան, թ՞ե դեղորայքային բուժումը:

Այս հարցի պատասխանի համար շատ կարևոր է, թե ով է պատասխանում: Օրինակ պրակտիկորեն բոլոր հոգեբույժները դեղորայքային բուժման կողմնակիցներ են, իսկ հոգեբանները պաշտպանում են հոգեթերապիան: Սակայն այստեղ սահմանը շատ անորոշ է՝ հաճախ հոգեբաններն իրենց այցելուներին ուղարկում են հոգեբույժի մոտ դեղորայքային բուժում նշանակելու համար, իսկ շատ հոգեբույժներ՝ իրենց հերթին առաջարկում են հոգեթերապիա: Սակայն հիմնականում կարծիքները բաժանվում են՝ ինչպես նկատեցինք վերևում:

Ավելին …

Հոգեկան խանգարումների ժամանակ էլեկտրական հոսանքի օգտագործման մեզ հասած ամենահին տվյալները պատկանում են 16-րդ դարի սկզբներին՝ ճիշտ է, այն ժամանակ հոսանքի աղբյուրը փափուկ ասած էկզոտիկ էր, այդ դերում հանդես էր գալիս էլեկտրական կատվաձուկը:

Ավանդական էլեկտրոջղաձգային թերապիան սկսել են օգտագործել արդեն 30-ական թվականներին, սկզբից շիզոֆրենիայի բուժման համար, իսկ ավելի ուշ դեպրեսսիայի ծանր ձևերի բուժման համար: ԽՍՀՄ-ում այդ բուժման ձևը կիրառվում է 1938 թ-ից, իսկ լայն տարածում գտավ 40-50 ական թվականներին: Ժողովրդի մեջ էլեկտրաջղաձգային թերապիան ընդունեց իր շատ հասարակ և դաժան անվանման ձևը՝ Էլեկտրոշոկ:

Ավելին …

Ջրցողում ասելով ի նկատի ունենք սառը ջրով ջրցողումները: Ավելորդ է ասել, որ սառը ջուրը ամենաքիչը թարմացնում և աշխուժացնում է: Կանոնավոր օգտագործման ժամանակ այս մեթոդը ամրացնում է իր ունեցած դրական էֆեկտը: Իհարկե դեպրեսսիայի ժամանակ նման հերոսություն կատարելը դժվար է, բայց լրիվ հնարավոր:

Դեպրեսսիայի բուժման ժամանակ սառը ջուրը օգտագործել են դեռևս 18-19 դարերում՝ հոգեբուժական հաստատություններում և այդ թերապիայի ձևը քիչ էր տարբերվում միջնադարյան տանջանքներից: Օրինակ՝ այդպիսի բուժումներից մեկի ժամանակ (struzbad), լոգարանում կապված մելանքոլիկի գլխին լցնում էին 10-50 դույլ սառը ջուր: Այս ամենը բնականաբար արվում էր առանց հիվանդի հետ համաձայնացնելու:

Ավելին …

Չկա ավելի անկեղծ սեր, քան սերը կերակրի նկատմամբ:

Բեռնարդ Շոու

Դեպրեսսիայի ժամանակ որոշ հիվանդներ համարյա լրիվ կորցնում են հետաքրքրությունը կյանքի հաճույքների նկատմամբ, այդ թվում նաև սննդի նկատմամբ: Մյուսների մոտ տեղի է ունենում լրիվ հակառակը:

Հաճախ հիվանդը ուտում է առանց ախորժակի, չզգալով սննդի համը, բայց մինչև վերջին փշուրը: Դրանից հետո կարող է խղճի խայթ առաջանալ կատարվածի համար, սակայն, որքան որ զարմանալի չէ, այսքան շատ ուտելու առիթ դառած ներքին լարվածությունը, տագնապը, տրտմությունը և միայնության զգացողությունները, ուտելուց հետո անհետանում են, գոնե կարճ ժամանակով: "Մութ" ժամանակաշրջանում սննդի նկատմամբ ձգտումը հասկանալը դժվար չէ:

Ավելին …

Ռեբեֆինգը՝ շնչառական հատուկ տեխնիկաներն են, որոնք օգնում են մարդուն մտնել գիտակցության ձևափոխված վիճակների մեջ:

Տեխնիկան ինքը՝ բարդ չէ, բայց առաջին մի քանի սեանսը պետք է կատարել հրահանգչի ղեկավարությամբ խմբում, որից հետո կարելի է կատարել ինքնուրույն: Ենթադրվում է, որ ռեբեֆինգի ժամանակ, ենթագիտակցականի մի փոքր մասը, պատկերների, ձայների և մարմնական իմպուլսների տեսքով, մուտք է գործում գիտակցական՝ այսինքն գիտակցվում է: Իսկ քանի որ մեր ենթագիտակցությունը մի կողմից խորը աղբանոց է, ամեն մութ և գարշելի բանի համար, ինչպես պնդում էր Զ.Ֆրոյդը, իսկ մյուս կողմից՝ անվերջ իմաստության ծով, ինչպես պնդում էր նրա տաղանդավոր աշակերտ Կ.Յունգը, ապա այդ պրոցեսսը կարող է անվերջ շարունակվել և ռեբեֆինգով կարելի է զբաղվել ամբողջ կյանքի ընթացքում:

Ավելին …

Գոյություն ունի այսպես ասած քնի տոտալ դեպրիվացիա, որի ընթացքում մարդը չի քնում օրվա, գիշերվա և մյուս օրվա ընթացքում, որը մոտավորապես կազմում է 36-40 ժամ: Միանվագ պրոցեդուրան բերում է որպես կանոն կարճատև լավացման:

Այդ պատճառով էլ այս պրոցեսը կրկնում են 6-8 անգամ: Սկզբից շաբաթական երկու անգամ, հետո վիճակը լավանալու հետ՝ շաբաթական 1 անգամ:

Քնի մասնակի դեպրիվացիայի իմաստը կայանում է նրանում, որ հիվանդը պառկում է քնելու իր սովորական ժամին՝ ասենք ժամը 22:00-ին, որից հետո

Ավելին …

Քնի դեպրիվացիայի մեխանիզմները և նրանց կապը դեպրեսիայի հետ մինչ այժմ մինչև վերջ չեն բացահայտված, բայց նրանց հիմքում ընկած է քնի համար պատասխանաըու պրոցեսսների վրա ազդեցությունը: Քունը, ինչպես մեր օրգանիզմի մի շարք ուրիշ պրոցեսսներ՝ մարմնի ջերմաստիճանը, ախորժակը, ճնշումը, հորմոնալ սեկրեցիան, հանդիսանում է մեր օրգանիզմի կենսագործունեության ցիրկադային կամ օրական ցիկլեր (լատիներեն circadion – շուրջօրական, 24 ժամ ձգվող բառից):

Առողջ մարդու մոտ օրգանիզմում տեղի ունեցող բոլոր պարբերական պրոցեսսները խիստ համաձայնեցված են և համաժամանակեցված իրար հետ: Դեպրեսիայի ժամանակ այդ համաձայնեցվածությունը խախտվում է:

Ավելին …

Նկատվել է, որ քնի դեպրիվացիայի արդյունավետությունը ուղիղ համեմատական է դեպրեսիայի խորությանը՝ նա հատկապես արդյունավետ է ծանր և միջին ծանրության դեպրեսիաների ժամանակ: Լավագույն արդյունքները նկատվել են մելանքոլիկ համախտանիշի ժամանակ, որի ժամանակ հստակ հետևվում են հոգեկան և մոտորիկ արգելակվածություններ, մեղավորության և փոքրարժեքության իդեաներ և մանյակալ դեպրեսիվ խանգարումների շրջանակներում եղած էնդոգեն դեպրեսիաների ժամանակ:

Այս մեթոդը բավականին արդյունավետ է թախծոտ դեպրեսիայի ժամանակ, ավելի քիչ արդյունավետ տագնապալի դեպրեսիայի ժամանակ և բոլորովին արդյունավետ չէ թաքնված դեպրեսիայի դեպքում: Նկատվել է նաև, որ

Ավելին …

Տիպիկ դեպքերում, առաջին օրը նկատվում է վիճակի փոփոխության սովորական բնութագիր, օրվա ընթացքում՝ օրվա առաջին կեսին վիճակի վատացում և երկրորդ կեսին՝ լավացում, որը պահպանվում է անքուն գիշերվա առաջին ժամերին: Վիճակի լավացումը տեղի է ունենում հետզհետե, երբեմն հիվանդը դա չի գիտակցում և գիշերվա երկրորդ կեսին միայն նկատում է լավացումը և հիշում, որ դա սկսվել է մի քանի ժամ առաջ:

Անքուն գիշերվա ընթացքում կարող են առաջանալ "կրիտիկական շրջաններ"՝ ուժեղ քնկոտության վիճակներ, որի դեմ պայքարելը շատ դժվար է: Այդպիսի շրջաններ սովորաբար լինում են երկու անգամ: Շրջանի սկսվելու ժամը կարող է փոփոխվել, բայց ավելի հաճախ նրանք սկսում են գիշերվա 1-2 և առավոտյան 4-6 ընկած ժամանակահատվածներում:

Ավելին …

Սովորաբար այս մեթոդի արդյունավետությունը շատ բարձր է գնահատվում: Որոշ հոգեբույժներ համեմատում են այս մեթոդը էլեկտրոջղաձգային թերապիայի մեթոդի հետ: Այսպիսի համեմատությունը տեղին չէ, որովհետև այս երկու մեթոդների ցուցանիշները տարբեր են, սակայն դա արտացոլում է մեթոդի դրական գնահատականը:

Լավագույն արդյունքների հասնվում է էնդոգեն դեպրեսիաների ժամանակ, որոնց կլինիկայում վառ արտահայտված է մելանքոլիկ սինդրոմի "տրիադան": Ոչ այնքան արդյունավետ է դեպրեսիվ - տագնապալի համախտանիշի ժամանակ: Այս մեթոդի վատագույն արդյունքները գրանցվել են (այնպես, ինչպես հակադեպրեսանտներով բուժման ժամանակ) դեպերսոնալիզացիոն - դեպրեսիվ համախտանիշի ժամանակ: Չնայած, որ քնի դեպրիվացիայի մեթոդով էնդոգեն դեպրեսիաների բուժման ժամանակ, արդյունք չի նկատվել միայն 30%-ի մոտ: Այս մեթոդի նկատմամբ ավելի քիչ զգայուն են տարեց հասակի մարդիկ:

Ավելին …

Քնի դեպրիվացիայի ազդեցությունը աչքի է ընկնում իր ընտրողականությամբ, այսինքն նա ազդում է ուղեղի այն հատվածների վրա, որոնք ուղղակի կապ ունեն դեպրեսիայի հետ և չի ազդում (կամ մինիմալ ազդեցություն ունի) ուղեղի մյուս հատվածների վրա:

Սրա հետ է հենց կապված այս մեթոդի կողմնակի լայն ազդեցությունների բացակայությունը: Դեպրեսիայի բուժման ժամանակ քնի դեպրիվացիան նպատակահարմար է համատեղել դեղորայքային բուժման հետ, ուղղակի հաշվի առնելով քնի դեպրիվացիայի հետ կապված նրբությունները, նպատակահարմար է,

Ավելին …