Ջեյնը "պայթում է" մանրուքներից, գոռում է, վատախոսում, երբեմն էլ բռունցքներով հասնում մարդկանց վրա: Բոբը՝ հանգստության և փափկության մարմնացում է, և երբեք իրեն թույլ չի տալիս նույնիսկ ձայնը բարձրացնել: Ի՞նչ ընդհանուր բան ունեն նրանք: Երկուսն էլ ունեն էմոցիաները, մասնավորապես՝ զայրույթը արտահայտելու խնդիրներ:

Զայրույթը՝ պաշտպանական հակազդում է:

Զայրույթը՝ վիրավորանքի կամ վշտանալու նկատմամբ մարդու բնական հակազդումն է: "Բարկության էմոցիան, իր ծագումով սերում է կենդանական աշխարհից, որի ներկայացուցիչները վտանգների հանդիպելով, կանգնում են ընտրության առաջ՝ փախչել, թե հակահարված տալ", — համարում է Տէմպլի համալսարանի հոգեթերապևտ Բեվերլի Էնջելը (Beverly Engel):

Տրավմատիկ սեռական փորձը կարող է լուրջ հետևանքներ թողնել մարդու հոգեկան վիճակի վրա, միջադեպից հետո դեռ տարիներ շարունակ՝ այսպիսին են Օլստերի համալսարանում անց կացված հետազոտությոն արդյունքները:

Օլստերի համալսարանի, հոգեբանական հետազոտությունների ինստիտուտի գիտնականների կոլլեկտիվը, հետազոտության ունիկալ մեթոդի շնորհիվ, հետազոտել են կանանց կրիզիսային կենտրոններ այցելող, սեռական բռնության ենթարկված կանանց հոգեկան առողջության վիճակը, և եկել են այն եզրակացության, որ սեռական տրավման որոշակի դեր է կատարում այնպիսի խանգարումների զարգացման գործընթացում, ինչպիսին է՝ շիզոֆրենիան:

Օրական տասնյակ sms և e-mail հաղորդագրությունները, շատերի համար նորմա են դառել: Որոշ ասեր կարողանում են նույնիսկ օրական 80 sms ուղարկել: Էլեկտրոնային շփման նկատմամբ չափազանց կապվածությունը, ծնեց նոր հիվանդություն՝ ինֆոմանիա:

1992 թվականին հայտնաբերվեց կարճ հաղորդագրությունների համակարգը (Short Message Service): Սկզբից նրա վրա ոչ մի ուշադրություն չդարձրեցին, սակայն XXI դարի սկզբին աշխարհը բռնկվեց մի իսկական sms-բումով: Այսօր միայն Մեծ Բրիտանիայում, օրական ուղարկվում է 50 միլլիոնից ավելի sms հաղորդագրություն:

"Սեքսը մեծ քաղաքում" սերիալի հերոս Քերրի Բրեդշոուի խոստովանությամբ, նա կարող էր բնակարան գնել, եթե այդքան չծախսեր կոշիկների և շորերի վրա: Իհարկե ոչ բոլորը, տանը 150 զույգ կոշիկ ունեն, սակայն եթե հերթական աշխատավարձը վերջանում է դեպի խանութ առաջին արշավից հետո, իսկ գնումների փաթեթները բացելուց հետո չեք հասկացել, թե ինչու եք այդ ամենը գնել, ապա միգուցե Դուք Եվրոպայի 27 միլլիոն շոփոգոլիկներից մե՞կն եք:

Շոփինգը, որպես խնդրից խուսափելու միջոց:

Հոգեբանները որոշել են, որ շոփոգոլիզմի հակում ավելի շատ ունեն 20-30 տարեկան կանայք (հիվանդների 90%-ը), ովքեր իրենց մասնագիտության մեջ կայացած չեն, և անձնական կյանքում դժբախտ են: Սրանով տառապում են նաև մարդիք, ովքեր աշխատում են նյարդային լարված մասնագիտության ոլորտում: Ի միջի այլոց, շոփոգոլիկ դառնալու համար պարտադիր չէ հարուստ լինել՝ աղքատները նույնպես, իրենց ողջ ունեցած գումարը ծախսում են ամպետք իրեր գնելու համար:

Բոլորին հայտնի է, որ սթրեսը օրգանիզմի վրա ունի բացասական ազդեցություն: Ամեն օր մենք հանդիպում ենք ինչ-որ անբարեհաջող գործոնների, որոնք կարող են բերել սթրեսի և դեպրեսիայի: Հնարավո՞ր է արդյոք, ինչ-որ ձևով չափել սթրեսի մակարդակը: Պարզվում է՝ այո:

Գոյություն ունի տեսություն, ըստ որի, տարբեր իրադարձությունները մարդու մոտ առաջացնում են տարբեր ուժի հակազդումներ: Այս տեսության հիման վրա, հոգեբույժ Թոմաս Հ. Հոլմսը, մի ինքնատիպ իրադարձությունների սանդղակ ստեղծեց, որտեղ ամեն իրադարձությանը համապատասխանում էր ինչ-որ բալլ: Գլխի ընկնելը դժվար չէ, որ ինչքան բալլը բարձր՝ այնքան սթրեսի մակարդակը նույնպես բարձր: Որպեսզի չափել սեփական սթրեսի մակարդակը, անհրաժեշտ է այս սանդղակում նշել այն իրադարձությունները, որոնք կատարվել են Ձեր հետ վերջին 1 տարվա ընթացքում: Սթրեսը կարող է հիվանդությունների տեսքով բարդություններ թողնել, և այս հաշված բալերի գումարի միջոցով կարելի է որոշել այդպիսի բարդություն առաջանալու հավանականությունը:

Այնպես, ինչպես կրոնը հատուկ ուշադրություն է դարձնում բարու և չարի, հրեշտակների և չար ոգիների մեջ տեղի ունեցող հավերժ պայքարին, այնպես էլ էվոլյուցիոն տեսության կողմնակիցները ուսումնասիրում են ալտրուիստական և էգոիստական տեսակի վարքագծերի, կենաց ու մահու հավերժ պայքարը, Դարվինի տեսության լույսի տակ: Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)-ում տպագրված նոր հետազոտությունում, Բինգէմպտոնի համալսարանի մասնագետները ենթադրում են, որ էգոիզմը այնքան էլ վատ չէ, ինչքան թվում է:

Օմար Տոնսի Էլդակարը և Դէվիդ Սլոան Ուիլսոնը առաջարկում են այս խնդրի նոր լուծում, որը նրանք հրատարակել են "Proceedings of the National Academy of Sciences" ինտերնետ պորտալում: Նրանք նշում են, որ էգոիստ մարդիք ունեն իրենց պատճառները, իրենց սոցիալական խմբում այլ էգոիստներից ազատվելու համար:

RTI International-ի նոր հետազոտության համաձայն, վիրտուալ աշխարհում տեղադրելու համար գրավիչ և բարեկազմ ավատարների ստեղծումը, կարող է ոգևորել օգտատերերին, որպեսզի նրանք դառնան ավելի առողջ, և իրենց տեսքին հետևեն իրական կյանքում:

Մարդիկ ուզում են նմանվել իրենց ավատարներին:

"Հիմնվելով նախնական տվյալների վրա, կարելի է ասել, որ վիրտուալ իրականության մասնակիցները կարող են իրենց փոխել, որպեսզի համապատասխանեն իրենց ընտրած ավատարին",- նշում է RTI-ի մեթոդիստ, հետազոտության հեղինակ Էլիզաբեթ Դինը:

Ինքն իրեն հետ խոսելն այնքան էլ վատ սովորույթ չէ, հատկապես, եթե բանը ինքնահսկողությանն է վերաբերվում:

Տորոնտոյի Սկարբորո համալսարանում կատարված նոր հետազոտությունը, որի արդյունքները հրատարակվել են "Acta Psychologica" ամսագրի վերջին համարում, ցույց է տալիս, որ ներքին ձայնի օգտագործումը կարևոր դեր է կատարում իմպուլսիվ վարքագծի ղեկավարման մեջ:

"Մենք միշտ, ինքներս մեզ հաղորդագրություններ ենք ուղարկում, փորձելով վերահսկել մեր վարքագիծը - մենք կարող ենք իքներս մեզ խնդրել, որ վազենք՝ երբ արդեն հոգնած ենք, դադարեցնենք ուտելը՝ երբ դեռ մեծ ցանկություն ունենք ևս մի կտոր խմորեղեն փորձել, կամ էլ զսպել մեզ՝ երբ վեճի ժամանակ մեծ ցանկություն ունենք ինչ-որ մեկի վրա թափել մեր բարկությունըе",- ասում է հետազոտության առաջին հեղինակ, փիլիսոփայության դոկտոր Ալեքս Թալլետտը: "Մենք ուզում էինք իմանալ, թե իրոք օգնում է մեզ "ներքին ձայնի" հետ մեր ունեցած այդ անմիջական զրույցը":

Նախադպրոցական տարիքի այն երեխաները, ովքեր անվախ վարքագիծ են ցուցաբերում, միաժամանակ, իրենց հասակակիցների նկատմամբ ավելի ագրեսիվություն և ավելի քիչ կարեկցանք են ունենում: Դա ցույց է տրվել Հայֆայի համալսարանի մանկավարժական ֆակուլտետում անց կացրած նոր հետազոտությունում:

"Այս հետազոտության արդյունքները ցույց են տալիս, որ երեխաները կարող են ունենալ հաստատված վարքագիծ, որը բնութագրվում է վախի մակարդակի ցածրացմամբ և կապված լինել նյարդաբանական և գենետիկական նախահակումների հետ: Վարքի այս տիպը քիչ է կապված - համենայն դեպս վաղ մանկական տարիքում - ուսուցողական գործընթացների կամ դաստիարակության պրակտիկայի չափանիշների հետ",- պնդում է դոկտոր Ինբալ Կիվենսոն-Բարոնը, ով անց է կացրել այս հետազոտությունը՝ իր դոկտորական դիսերտացիայի աշխատանքների շրջանակներում:

Ինչպես բացահայտել են ֆինն հետազոտողները՝ Յուվյասկյուլի համալսարանից (University of Jyväskylä), ովքեր օգնում են մարդկան ցարտահայտել իրենց զգացողությունները, երաժշտաթերապիան, համակցված լինելով ստանդարտ բուժման հետ բավականին արդյունավետ է դեպրեսիայի բուժման ժամանակ, համենայն դեպս կարճատև հեռանկարներում:

Նախագծի ղեկավարներ Ջակկո Էրկկիլաոն (Jaakko Erkkilä), Քրիստիան Գոլդը (Christian Gold) և նրանց գործընկերները, հետզոտությանը մասնակցելու էին հրավիրել 18-ից 50 տարեկան 79 ֆինների, ում մոտ դեպրեսիա էր ախտորոշված:

Մասնակիցներից 46-ը անցել են այդ երկրի համար սովորական բուժման կուրս (հակադեպրեսանտների ընդունում, անհատական հոգեթերապիայի 5-6 սեանս, հոգեբույժի խորհրդատվություն), իսկ հետազոտվողներից 33-ը բացի այս ամենից ներկա են գտնվել անհատական երաժշտաթերապիայի մեկժամյա սեանսների: